Jak nigdy wcześniej Polska potrzebuje nowej umowy społecznej – jasnych ustrojowych reguł gry, na które zgodzą się obywatelki i obywatele reprezentujący główne nurty polityczne. Grupa 28 ekspertów i ekspertek będących wyrazicielami poglądów od lewicy i liberałów po konserwatywną prawicę przedstawia propozycję demokratycznych zasad funkcjonowania państwa, sformułowanych w przejrzysty i zrozumiały sposób.
Autorzy i autorki przekonują, że kluczem do stabilnej demokracji jest większe zaangażowanie w mechanizmy rządzenia krajem samorządów wojewódzkich i gminnych, a także obywateli. W lekkim i pozbawionym akademickiego żargonu stylu opisują założenia proponowanej umowy społecznej. We współpracy ze znanymi pisarzami i pisarkami, w fabularyzowanej formie pokazują, jak proponowany system działałby w praktyce i co jego wprowadzenie oznaczałoby dla obywateli.
Ta książka jest zaproszeniem do nowego sposobu myślenia o przyszłości naszego kraju i do znalezienia Polski, która pomieści nas wszystkich.
Dalszy rozwój gospodarczy Polski wymaga stabilnych instytucji. Jeśli budowa tych instytucji oparta będzie na analizie międzynarodowych rozwiązań i znajomości Polski lokalnej – a te zawiera ta wybitna książka – to mamy propozycję, która może Polakom bardzo pomóc.
dr Michał Rutkowski, dyrektor naczelny Globalnej Praktyki Zabezpieczenia Społecznego i Pracy w Banku Światowym
Książka ta stanowi decydujący krok naprzód w odbudowie polskiej demokracji.
prof. Bruce Ackerman, Uniwersytet Yale
Inkubatorowi Umowy Społecznej udało się odczytać na nowo i wykorzystać historyczne dokonania polskiego konstytucjonalizmu, odpowiadając przy tym na współczesne nam wyzwania.
prof. Kim Lane Scheppele, Uniwersytet Princetoński
Ta książka daje nadzieję. Europa i świat potrzebują silnej Polski, zjednoczonej w swojej różnorodności.
prof. Peter L. Lindseth, Uniwersytet Connecticut
Każdy obywatel, któremu zależy na demokracji w Polsce, powinien przeczytać ten tom.
prof. Monika Nalepa, Uniwersytet Chicagowski
Czy prawdziwą wspólnotę osiągamy w logice „zwycięzca bierze wszystko”, czy też w ustroju dającym wybrzmieć wielu głosom? Polska praktyka konstytucyjna preferowała dotychczas tę pierwszą opcję, z często katastrofalnymi skutkami. Ta książka przedstawia pluralistyczną alternatywę.
prof. Martin Krygier, Uniwersytet Nowej Południowej Walii
Autorzy zaproponowali oryginalne i innowacyjne idee, w jaki sposób nie tylko usprawnić działanie demokracji, ale też dostosować instytucje do oczekiwań i potrzeb coraz bardziej zróżnicowanych społeczeństw.
prof. Grzegorz Ekiert, Uniwersytet Harvarda
Pisana w krytycznym dla Polski momencie książka ta ma coś z ducha i determinacji Alexandra Hamiltona.
prof. Elżbieta Matynia, The New School for Social Research
Ta książka jest realizacją wspaniałej idei: można się różnić, a jednak działać wspólnie w ramach ładu instytucjonalnego. Jest nadzieja!
prof. Adam Czarnota, rektor Riga Graduate School of Law
Bez względu na poglądy każda Polka i każdy Polak powinien tę wspaniałą książkę przeczytać i przepracować.
prof. Wojciech Sadurski, Uniwersytet Sydnejski i Uniwersytet Warszawski
Twórcza i inteligentna odpowiedź, dająca nadzieję na przezwyciężenie podziałów polityczno-kulturowych.
prof. Wolf Linder, Uniwersytet w Bernie
Potrzebujemy „planu zarządzania od gminy do Brukseli” i zarys takiego planu szkicuje grupa poważnych analityków reprezentujących odmienne środowiska polityczne.
prof. Jan Zielonka, Uniwersytet Oksfordzki i Uniwersytet w Wenecji
Piękny przykład uczestnictwa intelektualistów w debacie publicznej. Na wszystkich poziomach władzy różne poglądy muszą dojść do głosu.
prof. Pola Cebulak, Uniwersytet w Amsterdamie
Chodzę po nowej Polsce wyczarowanej przez dwadzieścioro ośmioro marzycieli realistów, splatających swoje marzenia o nowych województwach.
prof. Kalypso Nicolaidis, Europejski Instytut Uniwersytecki we Florencji oraz Uniwersytet Oksfordzki
Jak nowa umowa społeczna mogłaby wyglądać w praktyce? Nasi eksperci wspólnie z wybitnymi pisarkami i pisarzami pokazują to w Części II „Umówmy się na Polskę”!
Helena Chmielewska-Szlajfer i Paweł Dobrowolski Fabularyzacja: Ziemowit Szczerek
Progresywni samorządowcy na Pomorzu otrzymują, w wyniku reform ustrojowych zaproponowanych w “Umówmy się na Polskę”, nowe kompetencje.
>>> Zobacz co dzieje się dalej
Łukasz Rozdeiczer i Artur Wołek Fabularyzacja: Karolina Lewestam
W nowych realiach po reformie samorządowej zaproponowanej w “Umówmy się na Polskę”, podkarpacka prawica sięga do chadeckich korzeni.
>>> Zobacz co dzieje się dalej
Alicja Pacewicz, Jan Smoleński, Michał Żabicki Fabularyzacja: Sylwia Chutnik
Po reformach ustrojowych zaproponowanych w “Umówmy się na Polskę”, samorząd zachodniopomorskiego przejmuje lewicowa koalicja.
>>> Zobacz co dzieje się dalej
Jakub Drożdż i Sylwia Sysko-Romańczuk Redakcja: Marta Kwaśnicka
Reforma konstytucyjna proponowana w “Umówmy się na Polskę” daje podlaskim konserwatystą nowe narzędzia do łączenia tradycyjnych wartości z nowoczesnym rządzeniem
>>> Zobacz co dzieje się dalej
Leszek Stypułkowski, Marek Tatała i Marcin Zieliński Fabularyzacja: Piotr Siemion
Wzmocniony reformami przedstawionymi w “Umówmy się na Polskę” wielkopolski samorząd podejmuje ambitne, prorynkowe reformy.
>>> Zobacz co dzieje się dalejW #NowaUmowa, decyzje w wywołujących konflikty kwestiach światopoglądowych, społecznych i gospodarczych przeniesione zostaną z Warszawy do samorządowych województw. Zwycięzca jednych wyborów parlamentarnych nie będzie mógł automatycznie narzucić swojej wizji całemu krajowi. Politycy i aktywiści będą musieli wziąć pod uwagę wewnętrzne zróżnicowanie Polski i przekonać do swoich racji z osobna obywateli i obywatelki zamieszkujących poszczególne województwa.
Państwo silne to państwo odciążone od konieczności zajmowania się tematami spornymi i skupiające się na priorytetach. Niezależnie od różnic ideologicznych, interesy Polaków w kwestiach strategicznych są zbieżne. W #NowaUmowa władza centralna skupi się na dobrej, profesjonalnej pracy na rzecz zapewnienia Polakom bezpieczeństwa w niepewnym świecie, we wszystkich jego wymiarach: zewnętrznym, wewnętrznym, ekologicznym, zdrowotnym i gospodarczym.
#NowaUmowa to okazja do fundamentalnej zmiany relacji pomiędzy obywatelami a władzą. Dzięki opracowanej przez nas Karcie Wojewódzkiej ➜, każdy obywatel będzie mieć realny wpływ na politykę swojego województwa. Mniejsze rozmiary wojewódzkiej demokracji, jak i szerokie wykorzystanie nowych technologii (e-demokracja, blockchain) pozwoli Polakom na wywieranie dużo większego wpływu na podejmowane decyzje. Karta Wojewódzka będzie też wyrażać szczególnie istotne dla obywateli zamieszkujących dane województwo wartości.
#NowaUmowa wzmocni nasz kraj gospodarczo dzięki elastycznej mozaice regionalnych strategii rozwojowych, tworzonych i realizowanych przez województwa lub ich grupy. Rząd centralny będzie mógł skoncentrować się na koordynowaniu ich działań, zgodnie z zasadą pomocniczości. Równocześnie zaś, uwolniony od wielu dotychczasowych problemów, będzie miał on szansę na skuteczniejsze rozwiązywanie wyzwań o strategicznym, ogólnopolskim charakterze.
Przeniesienie odpowiedzialności za dostarczanie większości usług publicznych na poziom regionalny przybliży te usługi obywatelkom i obywatelom, sprawiając, że będą lepiej odpowiadały na lokalne potrzeby i będą bardziej uwzględniały lokalne oczekiwania i opinie. #NowaUmowa pozwoli też województwom wzajemnie uczyć się od siebie, wymieniać doświadczenia i testować nowe rozwiązania bez konieczności narażania całego kraju na ryzyko i wstrząsy związane ze wprowadzeniem ogólnopolskich reform.
Nasz kraj wielokrotnie był prekursorem nowych koncepcji organizacji państwa. Dzieki #NowaUmowa Polska może być krajem, który znalazł oryginalny, innowacyjny przepis na pełniejsze wykorzystanie stojących przed nami możliwości. Możemy stać się silnym państwem wszystkich obywateli, czerpiącym z potencjału rozwiązań wprowadzanych oddolnie przez poszczególne województwa. Ten innowacyjny model może wywołać – po raz kolejny w najnowszej historii naszego kraju – szeroką falę pozytywnego zainteresowania Polską w świecie.
Przygotowany przez zespół naszych ekspertów i ekspertek projekt Karty Wojewódzkiej ➜ – podstawowego aktu prawa miejscowego we wzmocnionym województwie – przewiduje szereg rozwiązań gwarantujących efektywne „bezpieczniki” legalności działań samorządu, mechanizmy koordynacji regionalnych polityk w skali całego kraju, a także ochronę praw gmin poprzez utworzenie senatu wojewódzkiego, złożonego z wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.
Chcemy, by podatki dochodowe – PIT i CIT – stały się nowymi podatkami wojewódzkimi, przy jednoczesnym utrzymaniu gwarantowanego udziału gmin w tych podatkach, a także przy utrzymaniu dzisiejszych podatków lokalnych na poziomie gminy. Nowy system centralnych subwencji wyrównawczych i równoważących przeciwdziałałby narastaniu nierówności gospodarczych pomiędzy regionami.
Proponujemy, by #NowaUmowa wprowadzana była stopniowo, w ramach szeroko zakrojonych konsultacji z udziałem wzmocnionych zarządów województw, a także ekspertów, działaczy organizacji pozarządowych, naukowców oraz zaangażowanych obywateli i obywatelek.