Władza samorządowa należy do obywateli województwa, którzy sprawują tę władzę bezpośrednio lub za pośrednictwem instytucji samorządu. Nasz projekt jest okazją do fundamentalnej zmiany relacji obywatel-władza. Opracowaliśmy Modelową Kartę Wojewódzką – zrozumiały dla każdego obywatela „statut województwa” – w której zawarliśmy rozwiązania, które dają każdemu obywatelowi realny wpływ na dystrybucję dóbr publicznych w swojej gminie, powiecie, mieście i w województwie.
Uważamy, że potrzeba decydowania jest tym, co łączy dziś Polaków.
Nowoutworzony portal demokracja.gov.pl pozwali każdemu brać udział w decydowaniu w swoim województwie za pośrednictwem swojego telefonu komórkowego. Obywatel czy przedsiębiorca mógłby skomentować i ocenić projekt nowego prawa miejscowego, na bieżąco kontrolować głosowania we władzach samorządowych a także wraz grupą współobywateli zażądać przedyskutowania danej kwestii na radzie gminy lub powiatu oraz w sejmiku wojewódzkim. Ponadto referenda elektroniczne będą dawały obywatelowi poczucie skutecznej sprawczości oraz ułatwiłyby nadzorowanie władz samorządowych – można by je zwołać także w celu odwołania wójta, burmistrza, prezydenta miasta, wojewódzkiego ministra czy marszałka.
Przykładem wykorzystania referendum elektronicznego mogłoby być coroczne decydowanie o sposobie alokacji środków z Programu 500+. Już dziś te środki przekazywane są samorządom; w naszym modelu mogłyby stać się one Obywatelskim Budżetem Prorodzinnym. Co roku w referendum elektronicznym obywatele każdego województwa mogliby zdecydować o pozostawieniu dotychczasowego systemu podziału tych środków albo wybrać jedno z kilku rozwiązań alternatywnych zaproponowanych przez Sejmik, na przykład: 350 zł na pierwsze dziecko a 800 zł na trzecie, 473,50 gr na każde dziecko i budowę 10 nowych żłobków itd.
Przesunięcie władzy w stronę obywatela, z użyciem narzędzi e-demokracji musi uwzględniać skuteczne włączanie osób dotychczas cyfrowo wykluczonych — nasz zespół ekspertów pracuje tu nad konkretnymi rozwiązaniami. Ale mechanizmy decydowania to nie wszystko.
Ważne są też wartości, które w Karcie Wojewódzkiej obywatele mogliby akcentować.
Oprócz praw i wolności gwarantowanych w Konstytucji RP, Karta mogłaby wskazywać kwestie i grupy społeczne, które władze samorządowe powinny otoczyć szczególną opieką. Te obszary priorytetowe podkreślone byłyby też w Preambule do Karty Wojewódzkiej, która – podkreślając spójność Rzeczypospolitej jako całości – akcentowałaby lokalne wartości i wrażliwości.
