Polska ma bogatą tradycję wprowadzania innowacji ustrojowych. Nasz kraj wielokrotnie był prekursorem nowych koncepcji w zakresie organizacji państwa. System polityczny demokracji szlacheckiej I Rzeczypospolitej był unikatowy w skali europejskiej, Konstytucja 3 maja była pierwszą w Europie i drugą na świecie ustawą zasadniczą, unia lubelska była prototypem dobrowolnej organizacji ponadnarodowej, unia brzeska stanowiła próbę innowacyjnego rozwiązania konfliktu religijnego. Naszą ambicją jest coś więcej niż tylko stworzenie zlepku mechanicznie kopiowanych rozwiązań już stosowanych w innych krajach, czy dogmatyczne powielanie jednego z istniejących modeli organizacji państwa:
Stawiamy sobie za cel odwołanie się do chlubnej tradycji polskiej myśli ustrojowej i wyzwolenie w Polakach wyobraźni instytucjonalnej.
Zarówno doświadczenia innych krajów, jak i nasza własna historia podpowiadają prawdopodobne kierunki myślenia o nowej umowie społecznej – nazywamy ją umownie Zdecentralizowaną Rzecząpospolitą. Nawet bogate i stabilne państwa scentralizowane, jak Francja, doznają obecnie instytucjonalnej zadyszki. Z kolei nasze własne polskie doświadczenia dotyczące samorządności, a szczególnie najbardziej konsekwentnie wdrażanej samorządności na poziomie gmin, są zdecydowanie pozytywne.
Sondaże wskazują, iż władze lokalne cieszą się zauważalnie większym społecznym zaufaniem niż decydenci w Warszawie.
Samorządność już teraz tworzy zaczyn siły i spójności państwa. Wokół samorządów skupiają się nowe kadry administracji i środowiska zaangażowanych obywateli. Obecny poziom wiedzy o społeczeństwie, a także rozwój technik rządzenia i postępy w dziedzinie e-administracji otwierają zupełnie nowe możliwości strategicznego rozgraniczenia kompetencji pomiędzy władzą centralną a województwami. Rolą centralnego ustrojodawcy i ustawodawcy powinno być zapewnienie uczciwych ram konkurencji politycznej na poziomie regionalnym oraz koordynacji zgodnej z zasadą pomocniczości. Centralna koordynacja powinna dotyczyć tylko tych obszarów, w których zapewnia lepsze rezultaty lub eliminuje negatywne efekty zewnętrzne konkurencji regulacyjnej i systemowej pomiędzy województwami. W efekcie rząd centralny byłby w stanie znacznie sprawniej kształtować oraz wdrażać politykę bezpieczeństwa wewnętrznego państwa, politykę zagraniczną i politykę obronności, a także zapewniać podstawową sieć bezpieczeństwa ekonomicznego i zdrowotnego. Byłoby to możliwe dzięki obniżeniu kosztów sporu politycznego i polaryzacji społeczeństwa.
Polska za 25 lat może być krajem, który znalazł oryginalny, innowacyjny przepis na pełniejsze wykorzystanie stojących przed nim możliwości.
Możemy stać się silnym państwem wykorzystującym oddolny potencjał zbudowany dzięki innowacyjnym rozwiązaniom wprowadzanym przez poszczególne regiony i promieniującym przykładem nowatorskich koncepcji ustrojowych, które budzą podziw i chęć naśladowania za granicą.
