1.1. W Województwie Modelowym każdy obywatel jest z mocy prawa członkiem wspólnoty gminnej, powiatowej i wojewódzkiej. Mieszkańcy Nazwa Miasta, Nazwa Miasta, Nazwa Miasta i Nazwa Miasta tworzą wspólnotę miasta na prawach powiatu, która łączy prawa gminy i powiatu. Wspólnoty gminne, powiatowe, miejskie i wojewódzka tworzą wspólnie Samorząd Województwa Modelowego.

1.2. Wśród wspomnianych wyżej wspólnot - jednostek Samorządu Województwa Modelowego - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej daje gminie status podstawowy, co oznacza, że wszystkie zadania publiczne, których Konstytucja lub ustawy nie zarezerwowały dla władz krajowych, a Wojewódzkie Uchwały Zasadnicze nie przekazały władzom powiatowym i wojewódzkim, wykonywane są na poziomie gminy.

2.1. Władza samorządowa w Województwie Modelowym należy do obywateli zamieszkałych w Województwie, którzy sprawują tę władzę bezpośrednio lub za pośrednictwem instytucji Samorządu naszego Województwa odpowiedzialnych przez obywatelami. Władza samorządowa wykonywana jest w ramach i granicach wyznaczonych Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, wiążącymi Rzeczpospolitą Polską umowami międzynarodowymi, w tym prawem Unii Europejskiej, ustawami i innym prawem krajowym.

2.2. Obywatele biorą udział w sprawowaniu władzy samorządowej w szczególności poprzez referenda i referenda elektroniczne, w tym referenda elektroniczne w sprawie podziału środków z Obywatelskiego Budżetu Prorodzinnego i innych budżetów obywatelskich, udział w Dialogu Obywatelskim dotyczącym projektów uchwał wojewódzkich i innych aktów prawa miejscowego, Obywatelską Inicjatywę Uchwałodawczą, inicjowanie lub uczestnictwo w Konsultacjach Społecznych, uczestnictwo w sesjach (tradycyjnych i elektronicznych) władz uchwałodawczych Samorządu Województwa Modelowego oraz zwoływanie Sesji Obywatelskich tych władz.

2.3. System demokratycznie wyłanianych władz samorządowych w naszym Województwie oparty jest na zasadzie podziału i równowagi współdziałających ze sobą władz: uchwałodawczych, wykonawczych, sądowniczych oraz niezależnych instytucji kontrolnych. System tych władz prezentuje poniższa tabela:

	Władza uchwałodawcza		Władza wykonawcza		Władza sądownicza	Instytucje kontrolujące władze Samorządu naszego Województwa
Poziom krajowy (ogólnopolski)	Sejm RP Senat RP		Rada Ministrów		Sąd Najwyższy Trybunał Konstytucyjny Naczelny Sąd Administracyjny Krajowa Rada Sądownictwa	Prezydent RP Państwowa Komisja Wyborcza Inne krajowe instytucje kontrolne (w zakresie swoich kompetencji) Kolegium Województw
Poziom wojewódzki	Sejmik Senat Województwa		Zarząd Województwa pod przewodnictwem Wojewody Samorządowego Wojewódzkie Agencje Wykonawcze		Naczelny Sąd Wojewódzki Sądy rejonowe	Wojewódzka Izba Obrachunkowa Wojewódzki Rzecznik Praw Obywatelskich
Poziom powiatowy	Rada Powiatu	Rada Miasta	Prezydent Miasta	Zarząd Powiatu
Poziom gminny	Rada Gminy			Wójt lub Burmistrz
		Poziom miasta na prawach powiatu

 

2.4. Siedzibami władz wojewódzkich są miasta na prawach powiatu w naszym Województwie.

3.2. Instytucje Samorządu naszego Województwa wykonują swoje funkcje kierując się:

3.2.a. Zasadami subsydiarności i proporcjonalności;

3.2.b. Zasadami uczciwości i transparentności;

[Tutaj inne zasady, którymi będą kierować się organy władzy samorządowej w Województwie]

4.1. Wszystkie instytucje Samorządu naszego Województwa szanują i zapewniają poszanowanie praw i wolności każdego człowieka zagwarantowanych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i w wiążącym Rzeczpospolitą Polską prawie międzynarodowym. Dodatkowo, nasze Województwo chroni i działa na rzecz najpełniejszego urzeczywistnienia: [Tutaj każde województwo może przedstawić listę praw i wolności szczególnie chronionych w danym województwie, a odpowiadających regionalnym wartościom. Sugerujemy, że te prawa i wolności można podzielić na trzy grupy:

• Grupa pierwsza: Prawa dotyczące funkcjonowania władz samorządowych w województwie, np. prawo do zrozumiałej, wychodzącej na przeciw obywatelowi, życzliwej i wolnej od biurokratycznego żargonu komunikacji ze strony naszej administracji samorządowej;
• Grupa druga: prawa związane z kwestiami społecznymi, moralnymi, politycznymi lub wyzwaniami cywilizacyjnymi, np. prawo obywatela do otrzymywania dodatkowych usług medycznych współfinansowanych przez władze Samorządu naszego Województwa;
• Grupa trzecia: prawa ekonomiczne i dotyczące usług publicznych, np. prawo do bezpłatnej opieki w żłobku dla dzieci w wieku 3 miesiące / 6 miesięcy / 1 roku – 3 lat i przedszkola dla dzieci w wieku 3 – 7 [3 - 6] lat.]

4.2. Respektując konstytucyjną zasadę równości wobec prawa, instytucje Samorządu naszego Województwa otaczają szczególną ochroną i opieką: [Tu przykłady grup, które zgodnie z lokalnymi wartościami otoczone są szczególną opieką, np osoby starsze, rodziny wielodzietne, osoby społecznie dyskryminowane ze względu na orientację seksualną itd.]

10.3. Oprócz Wojewody, w skład Zarządu Województwa wchodzą Wicewojewodowie kierujący określonymi działami administracji samorządowej [Opcja: a także Członkowie Zarządu wypełniający zadania wyznaczone im przez Wojewodę].  Wicewojewodowie [opcja: i Członkowie Zarządu] powoływani są przez Sejmik na wniosek Wojewody, a odwoływani przez Wojewodę lub przez Sejmik.

13.3. Naczelny Sąd Wojewódzki naszego Województwa sprawuje wymiar sprawiedliwości:

13.3.a. w Izbie Administracyjnej -- jako sąd administracyjny pierwszej instancji w sprawach dotyczących kontroli działalności administracji samorządowej naszego Województwa, w tym skarg na decyzje organów tej administracji, w sprawach o zgodności wydanych przez władze samorządu gminnego, powiatowego, miejskiego i wojewódzkiego aktów prawa miejscowego niższego rzędu z aktami prawa krajowego i miejscowego wyższego rzędu, w sprawach skarg na wydawane przez organy władzy wojewódzkiej naszego Województwa akty nadzoru nad działalnością organów gmin i powiatów, a także w sprawach sporów kompetencyjnych pomiędzy władzami gmin, powiatów i województwa na terenie naszego Województwa;

13.3.b. w Izbach Cywilnych, Karnych oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych -- jako sąd powszechny drugiej instancji w sprawach apelacji od wyroków sądów rejonowych w naszym Województwie.

15.2. Kolegium Województw obraduje w następujących zespołach:

15.2.I. Zespół ds. Edukacji;

15.2.II. Zespół ds. Nauki i Szkolnictwa Wyższego;

15.2.III. Zespół ds. Przedsiębiorczości i Technologii;

15.2.IV. Zespół ds. Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej;

15.2.V. Zespół ds. Zdrowia;

15.2.VI. Zespół ds. Kultury, Sportu i Turystyki;

15.2.VII. Zespół ds. Zagospodarowania Przestrzennego, Infrastruktury, Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej;

15.2.VIII. Zespół ds. Rolnictwa;

15.2.IX. Zespół ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Rozliczalności Władzy;

15.2.X. Zespół ds. Finansów i Majątku Samorządowego;

15.2.XI. Zespół ds. Administracji.

15.5. Zespół Kolegium Województw uchwala:

15.5.a. Rekomendacje dla władz samorządu naszego Województwa;

15.5.b. Zarządzenia i standardy techniczne wiążące władze Samorządu naszego Województwa, po zasięgnięciu opinii Ministra właściwego do spraw, których zarządzenia i standardy techniczne dotyczą;

15.5.c. Projekty rozporządzeń, które przedkłada do zatwierdzenia Radzie Ministrów lub Ministrom;

15.5.d. Projekty ustaw, które przedkłada Senatowi RP.

16.4. Do zadań Państwowej Komisji Wyborczej związanych zapewnieniem prawidłowego funkcjonowania procesów demokratycznych w naszym Województwie należy:

16.4.a. przeprowadzanie powszechnych wyborów oraz referendów w jednostkach Samorządu naszego Województwa;

16.4.b. prowadzenie internetowego portalu demokracja.gov.pl i administrowanie jego funkcjonalościami umożliwiającymi władzom uchwałodawczym i wykonawczym Samorządu naszego Województwa podejmowanie wszystkich decyzji i przeprowadzanie wszystkich głosowań drogą elektroniczną, w tym zapewnienie członkom władz Samorządu naszego Województwa bezpiecznego sposobu identyfikacji na potrzeby udziału w głosowaniach i innych procesach podejmowania decyzji przewidzianych niniejszą Kartą i innymi aktami prawa miejscowego, a także rejestrowanie w systemie odpowiedniej wagi głosów poszczególnych członków władz, na podstawie przepisów prawa i danych dostarczonych przez Główny Urząd Statystyczny;

16.4.c. administrowanie funkcjonalnościami portalu demokracja.gov.pl umożliwiającymi obywatelom uczestnictwo w sprawowaniu władzy samorządowej zgodnie z postanowieniami niniejszej Karty.   

16.5. W skład Państwowej Komisji Wyborczej wchodzi:

16.5.a. jeden sędzia Naczelnego Sądu Wojewódzkiego naszego Województwa wybierany przez zgromadzenie ogólne tego sądu;

16.5.b. po jednym sędzi naczelnych sądów wojewódzkich pozostałych województw wybieranych przez zgromadzenia ogólne tych sądów;

16.5.c. czterech sędziów Sądu Najwyższego, wskazanych przez Pierwszego Prezesa tego Sądu, oraz czterech sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego, wskazanych przez Prezesa tego Sądu.

17.1. Akty prawa powszechnie obowiązującego władze publiczne i obywateli w naszym Województwie stosuje się w następującym porządku:

Akty prawa krajowego i międzynarodowego na podstawie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej	Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej Wiążące Polskę akty prawa międzynarodowego Ustawy Rozporządzenia
Akty prawa miejscowego obowiązujące w całym Województwie Modelowym	Karta Wojewódzka i Uchwały Zasadnicze Uchwały Międzywojewódzkie, uchwalane w obszarach Ścisłej Współpracy Uchwały Wojewódzkie, uchwalane przez Sejmik i Senat naszego Województwa Rozporządzenia Wojewódzkie, wydawane na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w Uchwale Zasadniczej, Uchwale Międzywojewódzkiej lub Uchwale Wojewódzkiej
Akty prawa miejscowego obowiązujące na terenie danego powiatu	Statut Powiatu Uchwały Rady Powiatu
Akty prawa miejscowego obowiązujące na terenie danej gminy	Statut Gminy lub Miasta na Prawach Powiatu Uchwały Rady Gminy lub Rady Miasta Zarządzenia Porządkowe Wójta, Burmistrza lub Prezydenta Miasta

22.2. Władze wojewódzkie gwarantują gminom, powiatom i miastom na prawach powiatów odpowiednie środki na realizację ich zadań, dążąc do zwiększenia spójności społecznej w naszym Województwie, zmniejszenia różnic w standardzie dostarczanych mieszkańcom usług publicznych oraz wsparcia gmin i powiatów dotkniętych problemami społeczno-ekonomicznymi, poprzez:

22.2.a. uchwalanie podatków i opłat lokalnych, z których dochody stanowią dochody własne budżetów gmin, powiatów i miast na prawach powiatów;

22.2.b. zapewnienie udziału we wpływach z innych podatków samorządowych (w tym podatku dochodowego od osób fizycznych i osób prawnych), jako dochodów własnych budżetów gmin, powiatów i miast na prawach powiatów;

22.2.c. desygnowanie innych dochodów jako dochodów własnych budżetów gmin, powiatów i miast na prawach powiatów;

22.2.d. przekazywanie subwencji i dotacji z budżetu województwa;

22.2.e. respektowanie autonomii gmin, powiatów i miast na prawach powiatów w wydatkowaniu subwencji i dotacji bezpośrednio im przekazywanych z budżetu państwa.

25.1. Każdy mieszkaniec Województwa Modelowego ma prawo do aktualnej i zrozumiałej informacji o sprawach publicznych na temat działań instytucji Samorządu naszego Województwa. Podstawowym źródłem tej wiedzy są dwa portale internetowe:

25.1.a. Portal demokracja.gov.pl, administrowany przez Państwową Komisję Wyborczą, jest miejscem, gdzie możesz na bieżąco monitorować i uczestniczyć w procesie tworzenia prawa miejscowego w naszym Województwie, w tym w naszym Sejmiku i Senacie Województwa a także w radach gmin, powiatów i miast;

25.1.b. Portal modelowe.gov.pl, administrowany przez Zarząd Województwa, jest miejscem, gdzie znajdziesz informacje o wszystkich innych działaniach władz samorządu naszego Województwa, w tym o uchwalonych już prawach miejscowych (wraz z funkcjonalnością śledzenia historii zmian w przepisach i automatycznych powiadomień o wchodzących w życie zmianach), jak również o indywidualnych decyzjach, o składzie i strukturze organów naszej administracji samorządowej a także o dostarczaniu usług publicznych --  w tym tych dostarczanych drogą elektroniczną.

26.2. Samorządowy System Oceny Jakości Prawa Miejscowego i Usług Publicznych to funkcjonalność portalu modelowe.gov.pl, która pozwala każdemu mieszkańcowi posiadającemu profil na tym portalu do:

26.2.a. Oceny każdej jednostki redakcyjnej aktu prawa miejscowego umieszczonego na portalu modelowe.gov.pl, poprzez anonimową ocenę wyrażoną w formie gwiazdek, w dwóch kategoriach: “zrozumiały przepis” i “dobre rozwiązanie” a także w postaci nieanonimowej oceny opisowej danego przepisu prawa miejscowego.

26.2.b Oceny usług publicznych oraz interakcji z administracją samorządową. Ocena wyrażona w formie gwiazdek jest anonimowa i publiczna, natomiast recenzja opisowa jest przekazywana do wiadomości kierownictwa danego urzędu administracji samorządowej.

29.3. W czasie stanu klęski żywiołowej na obszarze naszego Województwa działaniami prowadzonymi w celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia kierują:

29.3.a  wójt, burmistrz lub prezydent miasta – jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzono tylko na obszarze gminy;

29.3.b. starosta – jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzono na obszarze więcej niż jednej gminy wchodzącej w skład powiatu;

29.3.c. Wicewojewoda [opcja: lub Członek Zarządu] wyznaczony przez Wojewodę – jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzono na obszarze więcej niż jednego powiatu wchodzącego w skład województwa;

29.3.d. Minister wyznaczony przez Prezesa Rady Ministrów – jeżeli stan klęski żywiołowej Rada Ministrów wprowadziła na obszarze większym niż obszar naszego województwa.

31.1. Aby niniejsza Karta pozostała zwięzła i zrozumiała, wiele praw podstawowych dla naszego Województwa ujętych jest w odrębnych Wojewódzkich Uchwałach Zasadniczych. Przepisy tych Uchwał Zasadniczych mają moc równorzędną z postanowieniami niniejszej Karty. Uchwałami tymi są:

31.1.a Wojewódzka Uchwała Zasadnicza o Granicach i Podziale Terytorialnym Województwa Modelowego oraz Siedzibie Władz Gminnych, Powiatowych i Ogólnowojewódzkich;  

31.1.b. Wojewódzka Uchwała Zasadnicza o Podziale Zadań pomiędzy Władze Samorządu Gminnego, Powiatowego i Ogólnowojewódzkiego Województwa Modelowego;

31.1.c. Wojewódzka Uchwała Zasadnicza o Szczegółowych Zasadach Funkcjonowania Władz Samorządu Województwa Modelowego;

31.1.d. Wojewódzka Uchwała Zasadnicza o Transparentności i Uczciwości w Funkcjonowaniu Władz Samorządu Województwa Modelowego;   

31.1.e. Wojewódzka Uchwała Zasadnicza, Przepisy Wprowadzające i Przejściowe.